NOT:
Dosya no ,tarih , plaka
ve isimler degistirilmis olup kisi ve kurumlarla bir ilgisi yoktur,raporun
sekli , içerigi , sunulusu ve sonuçlari üzerinde yapilacak tartismalar
bizleri mutlu edecektir.
TTGV
T.C. 7. Asliye Ceza
Mahkemesi Hakimligine AYDIN
BILIRKISI RAPORU
Dosya No: 2002 / 02
Konu : 18.12.2002 günü saat 1430 siralarinda E 87 numarali Izmir-Aydin
Devlet Karayolunun Çamlik-Ortaklar arasinda Aydin Il sinirindan 1 km
içerideki D 550-12 numarali kesimde bir kamyon ve kamyonetin çarpismasi
sonucu olusan ölümlü ve yaralanmali bir trafik kazasinin olus seklinin
aydinlatilmasi, kazaya katilan taraflarin kusur oranlarinin ve kazanin
olusumunda karayolunun etkisinin olup olmadiginin belirlenmesi Hk.
Trafik Kazasinin Kesfi ve Dava Dosyasinin Degerlendirilmesi:
1. Kazanin Olus Sekli : Izmir istikametine
gitmekte olan Cahit Yazicioglu kendisinin kullandigi 48 UA 006 plakali
ISUZU Marka 2000 Model TFR 54 H 20 tipi kamyoneti ile Izmir istikametine
dogru çift tirmanma seritli hafif yokuslu yol üzerinde seyir halinde iken,
tek inisli karsi yönden gelen Izmir-Aydin istikametine dogru seyir halinde
olan Halit Uyumus yönetimindeki 03 LB 095 plakali Otoyol/Iveco/FI Marka
65.9 MR Tipi 1992 Model kamyon ile E 87 numarali Izmir-Aydin Devlet
Karayolunun Aydin Il sinirinin 1 km iç kisminda D 550-12 numarali yol
kesiminde 18.12.2002 günü saat 1430 siralarinda sol ön taraflarindan açili
olarak çarpismistir. Kaza aninda kamyonet sürücüsü Cahit Yazicioglu
araçta sikisarak iç kanamadan ölmüs, kamyonda bulunan yardimci Kadir Kerim
ise çarpisma aninda ön camdan firlayarak yola düsmüs ve kolunu
kirmistir.Trafik kazasi tespit tutanagina göre kaza aninda hava hafif
yagisli ve yol zemini islak ve kaygandir.
2. Seyir Istikametlerine Göre Yol Durumu : Aydin-Izmir
yönünde kaza mahalli ve yakinlarinda yol degisken olarak yaklasik % 5
...10 arasinda egimli ve çikis yönünde çift seritlidir. Yolda ters S
seklinde yol kivrimlidir ve kaza mahalli bu S kivriminin yaklasik orta
kisminda meydana gelmistir. Asagidan gelen bir araç için karsidan gelen
araci görüs mesafesi takriben 55 – 60 m arasindadir. Görüsün en düsük
oldugu kesim kaza mahalline yaklasirken geçilen ilk ~ 150 m yariçapli sag
virajdir. Burada yol asfalt kaplama ve viraj disina dogru çok hafif
yukariya dogru egimlidir. Kaza aninda yolun islak olmasi nedeniyle
yol/tekerlek arasi kayma sürtünme katsayisi takriben m = 0,5 ... 0,6 (
EK-1 Resim B). Izmir-Aydin yönünde gene yol degisken olarak % 5~10 inis
egimli ve tek seritlidir. Yukaridan inen bir aracin görüs mesafesi ilk sag
kavisi döndükten sonra 100~120 m. Viraj çikisinin hemen ucunda kaza
mahalline yakin kesimde yol zeminin inis seridi üzerindeki 10~15 m ‘lik
kisminda çökme ve sag dis kismina dogru da zemin kaplamasinda agir araç
yüklerine bagli deformasyon (yigilma) olustugu görülmektedir. Bu
deformasyon, yolu kullanan araçlarin büyük kisminin orta tirmanma seridini
ihlal ettigini göstermektedir. Bu yol kusuru nedeniyle, inis halindeki
araçlarin bir kisminin tirmanma seridine dogru kaymalarinin kaçinilmaz
oldugu kesif sirasinda mahkeme heyetince de saptanip kayda geçirilen bir
tespittir. Kaza mahalline yaklastikça yol çok az egimle asagi dogru devam
etmekte, kaza mahallinin hemen akabinde sola sert bir viraj gelmektedir.
Kaza yerinden sol viraj dönüsüne olan görüs mesafesi ~ 55 ... 60 m (EK-1
Resim B).
Yolun ayni seridinde, özellikle kazanin meydana geldigi kisimlarda,
yine agir araç etkisine bagli yol yüzeyinde cilalanma meydana geldigi
görülmüstür. Bu durum, kireç tasinin pürüzlü yüzeyinin zaman içinde
sürtünme sebebiyle cilalanmasi sonucunda olusur. Özellikle yagmurlu
havalarda, yol yüzeyi ile tekerlek arasindaki sürtünmenin saglanmasi, bu
pürüzlülügün korunmasina baglidir. Bu kesimde olusan kaygan yüzey, havanin
da yagmurlu olmasi nedeniyle fren mesafesinin uzamasi sonucunu dogurur.
3. Kazaya Karisan Araçlarin Teknik
Durumu : Kazaya karisan her iki aracin teknik muayenelerinin
süresi içinde yapilmis oldugu dosya içeriginden anlasilmaktadir. 48 UA
006 plakali ISUZU kamyonetin üzerinde kaza sonrasi yapilan teknik
bilirkisi degerlendirmesine göre aracin alt donaniminda ve direksiyon
sisteminde kazaya sebep olucu herhangi bir bulguya rastlanmadigi ifade
edilmektedir.
ISUZU Kamyonet için Azami
yüklü agirligi : 2550 kg Bos agirligi : 1450 kg Max. Hiz :
125 km/h Max. Güç : 78 PS Aracin Modeli : 2000 Araci
kaza aninda 114000 km ‘dedir. |
03 LB 095 plakali OTOYOL/IVECO Kamyon
Azami yüklü agirlik : 7000 kg Bos agirlik : 2328 kg
Max. Güç : 65 kW (88 PS) Araci Modeli : 1992 Aracin kaza
anindaki km durumunun bilinmedigi, Km ve hiz göstergesinin kaza
öncesi arizali oldugu (kesif tutanagindan) bilinmektedir.
|
Ayrica; ISUZU kamyonetin 2000 model ve 114000 km kullanim durumunda
oldugu dikkate alindiginda bu aracin kaza anindaki hizinin, düz yolda kuru
asfalt zeminde çikabilecegi en üst katalog degerinin (5. Viteste 125 km/h)
çok altinda bir degere ulasmasi söz konusudur. Bunun yani sira aracin kaza
mahallinde ~% 5 ...10 egimli yokusu tirmandigi da dikkate alindiginda,
üçüncü (veya dördüncü) viteste ulasabilecegi hizin yaklasik olarak 70
...80 km/h degerini asmasi beklenemez. Bu durumda aracin merkezkaç kuvveti
nedeniyle virajdaki savrulma kuvveti ile yol/tekerlek arasindaki toplam
tutunma kuvvetinin dengesinden
|
Araç hizi v = 80 km/h, Viraj yariçapi R = 150
m , Yerçekimi ivmesi g = ~ 10 m/s2 |
elde edilir.
Islak asfalt kaplama yüzeyindeki kayma sürtünme
katsayisinin m = 0,5 ... 0,6 oldugu dikkate alinirsa, ISUZU kamyonetin
henüz yanal kayma sinirina ulasmamis oldugu, yani asiri hizda virajda
savrularak kontrolünü kaybetmesinin söz konusu olmadigi açiktir.
4. Kaza Tespitindeki Eksiklikler : Kaza tespiti
asamasinda yapilan çalismalarin çok yüzeysel kaldigi ve pek çok önemli
bilginin dikkate alinmadan kayboldugu dosya degerlendirmesi sonucu
anlasilmaktadir : • Saglikli bir kaza analizi yapilabilmesi için
kazanin hemen sonrasinda alinan tanik ifadeleri büyük önem tasimaktadir.
Kazanin hemen sonrasinda bölgede bulunan taniklarin kaza olusu ile ilgili
bilgilerine basvurulmaliydi. • Çarpisan araçlarin hiz ve kilometre
göstergeleri kontrol edilmemistir. Takograf cihazinin varolup olmadigi
kontrol edilmemis, hatta kayitlarda dahi söz edilmemistir. Bu kazanin
analizine, özellikle çarpisma aninda araç hizi ile çok önemli ipuçlari
elde edilebilirdi. • Ayrica, kaza tespiti sirasinda araçlarin fren
izleri aranmamistir. Sanki hiç fren yapilmamis gibi rapor düzenlenmistir.
Halbuki , hayatta olan araç sürücüsü ilk ifadesinde aracini frenledigini
ifade etmektedir. • Kaza tespit tutanaginda da bazi hata ve eksikler
mevcuttur
5. Trafik Kazasinin Analizi : Yukarida
belirtilen hususlarin ve dosyadaki tanik ifadelerinin degerlendirilmesi
sonucunda trafik kazasinin analizi asagidaki gibi yapilabilir :
48
UA 006 plakali kamyonetin sürücüsü takriben 80 km/h seyir hizi ile
Aydin-Izmir istikametinde ikinci tirmanma seridinde , kaza mahalline yakin
sag viraji çiktigi sirada görüs alanina giren ve kendi tirmanma seridinde
karsi yönden , Aydin istikametine seyir halindeki, 03 LB 095 plakali
kamyonun yaklasik 80... 90 km/h hizla geldigini fark ediyor. Bu anda
araçlar arasindaki mesafe en iyimser bir tahminle 100 ... 120 m. Hemen
sert bir fren yapiyor ve saga kaçmak istiyor, fakat havanin yagisli ve
yolun kaygan olmasi nedeniyle aracini çarpma noktasindan önce
durduramiyor. Kamyonetin viraji çiktigi nokta ile çarpma noktasi
arasindaki mesafe yaklasik 55...60 m (EK-1 Resim B, EK-2 Kaza
krokisi).
Ayni sekilde yukaridan gelen kamyon sürücüsü de asagiya
dogru normal seyir hizinda, fakat ikinci tirmanma seridinde veya kismen bu
seritte iken, asagidan viraji çikan kamyoneti fark ediyor ve hemen fren
yapiyor . Havanin yagisli ve yolun kaygan olmasi nedeniyle ön tekerlekler
bloke oluyor ve araç kayarak diger araç ile çarpisma noktasinda sol ön
kisimdan açili olarak çarpisiyor. Hatta, kamyonet viraj çikisi sonrasi
fren yaptigi için hafif inis seridine dogru kaymasi nedeniyle sol ön yan
taraftan darbe aliyor ve saat ibreleri ters dönüs yönünde savrularak son
konumunu aliyor. Kamyon ise, kütlesinin daha büyük olmasi nedeniyle
kamyonete çarpip savurduktan sonra kendine göre yolun sagina dogru hafif
saat ibreleri ters dönüs yönünde savruluyor ve kamyonun kasasi sag
taraftaki beton bariyerlere sürterek duruyor. Kamyonun kamyoneti fark
ettigi ilk nokta ile çarpma noktasi arasindaki mesafe yaklasik 60 ... 70 m
(EK-1 Resim A, EK-2 Kaza krokisi).
Tahmini bulgular : Yol durumu : Asfalt islak Ulasilabilecek
max. frenleme ivmesi a : ~ 3,5 ... 4 m/s2 Hesaplamaya esas alinan
sürücü reaksiyon süresi : 1 s Kamyonetin ulasabildigi max. tirmanma
hizi : 80 km/h Kamyonun seyir hizi normal kosullarda : ~ 80... 90 km/h
Kamyonet sürücüsünün, karsi yönden gelen araci gördügü anda reaksiyon
gösterdigi varsayilirsa, algilama ve fren pedalina basincaya kadar geçen
normal insani reaksiyon süresince ( tV = 1 s) kamyonet
yol kat eder. Kamyonetin fren sisteminin devreye girip, hizi
azalmaya baslayincaya kadar araç çarpisma noktasina 22,22 m daha
yaklasmistir, yani çarpma noktasina olan mesafe ~38 m (60 m -22,22 m) .
Kamyonet sürücüsünün hafif viraji döndügü, yolun islak ve kaygan oldugu
düsünülürse, sürücünün sert bir frenleme yapmasi halinde tekerleklerin
bloke olmasi söz konusudur, araç kontrol disi kaymaya baslar. Bu durumda
yol-tekerlek arasi sürtünme katsayisi ve frenleme ile ulasilabilecek max.
frenleme degeri a1 = 3,5...4,0 m/s2 (mkayma = a1/g = 0,35...0,4). Fren
baslangicindan araç duruncaya kadar gerekli mesafe sFren1
Halbuki çarpma noktasina kadar frenleme için mevcut mesafe 38
m. Kamyonet duruncaya kadar daha Ds1 @ 24 m mesafeye (62 –38 m)
ihtiyaci vardir. Bu durumda kamyonetin çarpisma anindaki hizi vÇarpma1
:
Öte yandan; kamyon sürücüsünün, kamyoneti görür görmez reaksiyon
gösterdigini varsayarsak, 1 s ‘lik reaksiyon süresince vKamyon = 80 km/h
çikis hizi için kamyon sR2 = 22,22 m yol kat eder. Bu noktadan itibaren
fren sistemi devreye girdigine göre kamyonun çarpma noktasina olan
mesafesi ~ 48 m (70 m – 22,22 m). Islak asfalt yolda ulasilabilecek max.
frenleme ivmesi degeri düz asagi inen kamyon için a2 @ 3,6 m/s2 alinirsa,
kamyon duruncaya kadar gerekli fren mesafesi sF2 :
Kamyonun çarpma öncesi durabilmesi için Ds2 = 70,5 m – 48 m = 22,5 m
mesafeye daha ihtiyaci vardir. Kamyonun çarpma anindaki hizi vÇarpma2 :
Havanin yagisli olmasi nedeniyle bu kazadan kaçinabilmek için yani
sürücülerin araçlarini çarpma noktasindan önce frenleyerek
durdurabilmeleri için yagisli havalarda bu bölgede en fazla v = 17,3 m/s =
62 km/h hizla seyretmeleri gerekmektedir.
6. Sonuç ve Kanaat : Dava dosyasinin ve kaza
kesfinin degerlendirilmesi sonucunda yukarida belirtilen teknik yorumlarin
isiginda 1. Tanik ifadelerinin degerlendirilmesi ve kamyon sürücüsünün
ifadesinden kamyonetin ikinci tirmanma seridinde seyrettigi,
2. Kamyonetin normal viraji geçerken henüz yanal kayma sinirina
ulasmamis oldugu, yani asiri hizda virajda savrularak kontrolünü
kaybetmesinin söz konusu olmadigi ,
3. Kamyon sürücüsünün kismen veya tamamen ikinci tirmanma seridinden
asagi Aydin istikametine seyrettigi,
4. Araçlarda meydana gelen deformasyon profilinden araçlarin çarpisma
hizina göre, her iki sürücünün de birbirlerinin görüs mesafesine
girdiklerinde frenleme yaptiklari, (Sayet farkli seritlerde olsalardi,
fren yapmalarina gerek yoktu !)
5. Her iki aracin nihai çarpisma noktasinin ikinci tirmanma seridinin
inis seridine yakin kisminda veya iki düz yol çizgisinin bulundugu kesimde
olabilecegi,
6. Inis seridinde çarpisma bölgesinin hemen önündeki kisimda olusan
10~15 m uzunlugunda olan yol zeminindeki çökmenin hemen bir sag virajin
çikisindan sonra basliyor olmasi da, inis halindeki araçlari ikinci
tirmanma seridini kullanmaya yönlendirebilecegi,
7. Yol yüzeyindeki cilalanma sonucunda olusan kaygan yüzeyin, özellikle
yagmurlu havalarda fren mesafesini uzatarak, çarpismanin siddetini
arttirabilecegi;
8. Yukarida belirtilen bilgiler isiginda kazanin olusumunda 3/8 yol
yüzeyinde meydana gelmis olan bozulmalarin, 5/8 oraninda Aydin
istikametine seyretmekte olan kamyon sürücüsünün kusurlu oldugu; görüs ve
kanaatinde oldugumuzu arz ederiz.
Izmir, 20.04.2003 Bilirkisi Bilirkisi Bilirkisi Prof.Dr. Seçkin
KARABAY Dr. Müh. Çelik YOLCU Ins.Yük.Müh. Akin Al
|